Today, cities have historical, geographical, architectural, social-cultural values, etc. Some local features and differences create some advantages, differentiating towns from each other in terms of awareness. This situation creates urban memory and recognition; It highlights the concept of visual identity and branding. Visual identity is a discipline that involves the design and use of visual elements that a brand or organization uses to create a unique and recognizable look and feel. Visual identity design can include many elements, from the brand's logo to the color palette, typography, packaging design, and advertising materials. Local elements and geographically indicated products are essential in the branding process. Local elements are unique and defining elements that a brand or organization can use in its visual identity for a specific geographical region or cultural community. Local elements can help the brand create a stronger connection and better communication with its target audience in that region and increase their emotional commitment. In addition to the historical, cultural, and natural beauties of the cities, local characteristics such as symbols, colors, inhabitants, products, and tastes are the elements that differentiate towns from each other and gain identity. Identity can be defined as a concept expressed by documents, cards, numbers, or other identifiers containing identifiable characteristics and information that indicate a person's or object's uniqueness. Urban identity can be expressed as creating a memory of our city by giving human meaning to the features and visual elements that distinguish one town from another. This study aims to reveal the importance of local features in creating cities' visual identities and examine the impact of these features. The survey model, one of the qualitative research methods, was used. In line with the information obtained, suggestions have been developed to increase awareness regarding visual emphasis and design approach to local factors in creating visual identities of cities.
Günümüzde kentlerin sahip oldukları; tarihi, coğrafi, mimari, sosyal-kültürel değerler vb. kimi yerel özellik ve farklılıklar, birtakım avantajlar yaratmakta ve bu da bilinirlilik açısından şehirleri birbirlerinden ayrışmaktadırlar. Kent hafızasının oluşturulmasında ve tanınırlık anlamında bu durum; görsel kimlik ve markalaşma kavramını ön plana çıkarmaktadır. Markalaşma sürecinde ise yerel unsurlar ile coğrafi işaretli ürünler önemli rol oynamaktadır. Kentlerin tarihi, kültürel ve doğal güzelliklerinin yanı sıra sembolleri, renkleri, yaşayanları, ürünleri, lezzetleri gibi yerel özellikleri de şehirlerin birbirlerinden ayrılma ve kimlik kazanma unsurlarıdır. Kimlik, bir kişinin veya nesnenin benzersizliğini gösteren, tanımlanabilir özelliklerini ve bilgilerini içeren belge, kart, numara veya diğer tanıtıcılarla ifade edilen bir kavram olarak tanımlanabilir. Kent kimliği de bir kenti diğerinden ayıran özellikleri ve görsel unsurlarını insani bir anlamlandırma ile yaşanılan şehre dair bir bellek oluşturulması eylemi-süreci-faaliyetleri şeklinde ifade edilebilir. Bu çalışmanın amacı kentlerin görsel kimliklerinin oluşturulması sürecinde yerel özelliklerinin önemini ortaya koymak ve bu özelliklerin etkisini incelemektir. Çalışmada nitel araştırma tekniklerinden betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Ortaya çıkan bilgiler doğrultusunda, kentlerin görsel kimlik oluşturma sürecinde yerel etkenlere yönelik görsel vurgulama ve tasarım yaklaşımı bakımından bilinci artıracak öneriler geliştirilmiştir. Kimlikler, birçok farklı amaç için kullanılabilir. Yaygın olarak; eğitimde, adres kayıtlarında, seyahat ederken, banka işlemleri yaparken, oy kullanırken ve daha birçok durumda vatandaşlık özelliklerinin doğrulanmasında ve kimliğin kanıtlanmasında kullanılır. Günümüzde şehirler; kurum kimliği oluşturma ve markalaşma anlamında iletişim ve tanıtım organizasyonlarına yer vermektedir. Şehre ait dinamikler, başta o şehirde yaşayan bireyler olmak üzere tüm paydaşları temsil ettiğinden öncelikle onlarla bağ kurmalı ve kabul görmelidir. Kente ait tüm unsurlar bu anlamda ele alınması gereken görsel hafızayı ve tasarım potansiyelini oluşturmaktadır. Tasarımda yerel özelliklerin kullanımı görsel kimlik oluşturulmasında ön plana çıkan bir yaklaşım biçimidir. Tarihsel süreç, mimari yapılar ve anıtlar, doğa ve coğrafya, toplumsal özellikler, folklorik, sanatsal ve kültürel miras, semboller, renkler, ekonomik değerler vb. yerel unsurlar, tasarımda kullanılarak, görsel hafıza oluşturulmasında dikkat çekebilmektedir. Görsel kimlik genellikle şu unsurları içerir: Logo: Bir organizasyonun veya markanın en tanıdık sembollerinden biri olan logo, görsel kimliğin temel taşıdır. Logo, genellikle bir kuruluşun veya markanın kimliğini temsil eden sembolik bir tasarımdır. Yerel perspektifinden bakıldığında Valilik, Kaymakamlık, Belediye, gelenekselleşmiş tanıtım etkinlikleri ve festivaller, üniversiteler vb. birçok kamu kurum ve kuruluşları, sahip oldukları logo ile tanınırlık kazanarak hedef kitlelerine ulaşırlar. Bu anlamda temsil ettikleri konu ve bölgeye ait sembolleri barındıran çalışmalar bilgilendirme ve fark edilirlik anlamında öne çıkmaktadır. Renk Paleti: Belirli renklerin kullanımını ve kombinasyonlarını içerir. Renkler markanın hissini ve kişiliğini yansıtmak için seçilir. Renk unsuru hedef kitleyi ilk uyaran ve tasarıma yönlendiren, konuya dâhil eden, etkileşime sokan ve bağ kurmaya yarayan özelliktir. Kent kimliği oluşum sürecinde renk kullanımı, temsil ertme noktasında dikkat edilmesi gereken bir husustur. Tipografi: Belirli yazı karakterlerinin ve fontlarının kullanımını düzenler. Tipografi, markanın yazılı iletişimini biçimlendirir. Görsel simgelerle bütünleşen tipografiler dikkat çekme açısından daha etkili olabilmektedir. Kurumsal Kimlik Belgeleri: Kartvizitler, mektup kâğıtları, ambalajlar, broşürler ve diğer belgelerdeki tasarım kurallarını içerir. Yerel bağlamda tanıtıcı tüm materyaller bu başlıkta değerlendirilmektedir. Ek olarak etkinliklerde kullanılabilecek tanıtım stratejisi ile uyumlu promosyon malzemeleri de (flama, bayrak, çanta, tişört, şapka vb.) üretilebilir. Web Sitesi Tasarımı: Bir markanın web sitesi, görsel kimliği çevrimiçi platformda temsil eder. Web sitesi tasarımı, internet üzerindeki içeriği ve kullanıcı deneyimini düzenlemek için yapılmaktadır. Bir web sitesinin tasarımı, kullanıcıların sitenin içeriğini kolayca bulmalarını, etkileşime girmelerini ve bilgiyi kolayca tüketmelerini sağlamak için düşünülmelidir. Web sitesinin kullanıcı dostu olması ve ziyaretçilerin istedikleri bilgilere hızlıca ulaşmalarını sağlamak için UX (kullanıcı deneyimi) tasarımı önemlidir. Farklı cihazlarda (bilgisayarlar, tabletler, akıllı telefonlar) tutarlı bir şekilde görüntülenmelidir. Web sitesindeki içerik düzenli ve erişilebilir olmalıdır. Web sitesi tasarımı sırasında güvenlik önlemleri de göz önünde bulundurulmalıdır. Renk Seçiminde Tarihi Vurgu: Markanın geleneksel veya geçmişe dayalı kimliğini yansıtan, tarihsel olarak önemli olan belirli renkler veya renk paletleri kullanımı, markanın sektördeki duruşunu ve kurumsal söylemini daha zengin hale getirebilir. Bireysel olduğu kadar kurumlar içinde önemli olan renkler markalaşma sürecinin etkili öğelerindendir. Hikâye anlatımı: Markanın tarihini, kuruluşunu veya gelişimini anlatan hikâyeler, web sitesi, reklam kampanyaları veya diğer iletişim araçları aracılığıyla paylaşılmaktadır. Markanın tarihindeki önemli dönüm noktaları veya kuruluş yıldönümleri, özel etkinlikler veya kampanyalar düzenleyerek vurgulanmaktadır. Markanın tarihsel öğeleri doğru bir şekilde temsil etmesi ve hedef kitle ile etkili bir şekilde iletişim kurması için tasarım ve iletişim açısından dikkatli olmak gerekir. Yerel öğeler; kültür, gelenek, çevre ve toplumun ihtiyaçları, işletmenin bulunduğu coğrafi bölge ile olan ilişkisini yansıtır. İşletmeler, yerel öğeleri iş stratejilerine dâhil ederek, yerel toplumla daha yakın ilişki kurar, işletmelerin topluluklarına daha iyi hizmet vermesini ve yerel müşteri bağlılığı oluşturmasını sağlar. Görsel kimlik, markanın veya organizasyonun yerel öğeleri, yerel kültür ve coğrafya ile bağlantılı özel öğeleri temsil etmek için kullanılır. Bu, markanın yerel topluluklara daha yakın hissetmesini ve yerel pazarlarda daha iyi bir uyum sağlar. Görsel kimlik oluşturma da yerel öğelerin kullanımı hakkında bilinmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır. Her şehrin kendine özgü bir kimliği ve bu kimlikten beslenen tanıtım unsurları vardır. Şehrin fiziki, beşeri ve coğrafi konumu, sembol olarak karşılık bulabilmektedir. Coğrafi bölge sembolleri veya doğal özellikleri yansıtan renkler marka kimliği içinde kullanılabilir. Şehrin sanayi ve tarımsal üretimi, yeryüzü şekilleri, iklimi, yerel kimlik oluşturmada iletişim ve pazarlama anlamında önemli rol oynar ve bu çalışmada yer verilen örneklerde de görüleceği üzere tanıtım unsuru olan logolarda karakterize edilerek göz önüne serilmiştir. Yerel öğeler, markanın yerel topluluklarla daha fazla bağlantı kurmasına ve yerel pazarlarda daha iyi bir kabul görmesine yardımcı olabilir. Ancak, bu tür öğeleri kullanırken kültürel ve yerel duyarlılığa saygı göstermek çok önemlidir. Yerel semboller veya motifler, marka için anlamlı ve saygılı bir şekilde kullanılmalıdır. İşletmeler için başarı, görsel kimlik ve yerel öğelerin başarılı bir şekilde birleştirilmesini gerektirir. Görsel kimlik, işletmenin logosu ve tasarımıyla yerel öğeleri içeren yerel motifler veya sembollerle birleştirebilir. Bu, işletmenin topluluğuna aidiyet hissini artırabilir. Ayrıca, işletmeler, yerel etkinliklere katılarak, yerel sivil toplum kuruluşlarına destek vererek veya yerel tedarikçilerle iş yaparak yerel öğeleri güçlendirebilirler. Bu, işletmenin toplumla daha yakın bir ilişki kurmasına ve yerel değerlere saygı duymasına yardımcı olabilir. Sonuç olarak, görsel kimlik ve yerel öğeler, işletmeler için büyük önem taşıyan iki temel bileşendir. İyi bir görsel kimlik, işletmenin dış dünyadaki imajını güçlendirirken, yerel öğeler ise işletmenin toplumla olan bağını destekler. Bu iki faktörün başarılı bir şekilde birleştirilmesi, işletmelerin yerel topluluklara daha iyi hizmet vermesini ve müşteri bağlılığını artırmasını sağlar.
Akgöz, B. (2020). Müzelerde Görsel Kimlik Uygulamaları: İstanbul Modern, SFMOMA and Paul Klee Örnekleri. İdil, 68, 617-630. doi: 10.7816/idil-09-68-03
Akıncı Vural, Z. B. & Erkan, M. (2018). Kurumsal İmajın Güçlendirmesinde Kurumsal Kimliğinin Rolü. SDÜ İFADE, 1(1), 9-41.
Balıkesir. https://dahacreative.com/balikesir-marka-sehir-projesi/ adresinden 10 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
Belediye. https://www.aydin.bel.tr, https://www.bursa.bel.tr, https://www.denizli.bel.tr adresinden 10 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
Bozkurt, I. (2004). İletişim Odaklı Pazarlama, Mediacat, Istanbul.
Clifton, R. (2004). Brands & Branding. Princeton BloombergPress.
Coca-Cola. https://www.adjustbrand.com/haberler/coca-cola-logosunu-tarihcesi/ adresinden 10 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
Ebaq. https://www.ebaqdesign.com/blog/brand-slogans adresinden 09 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
Edvido. https://www.edvido.com/blog/marka/startuplar-icin-marka-ve-sirket-ismi-bulma-yontemleri adresinden 13 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
Emiroğlu, H. (2000). Yerel Yönetimlerde Halkın Kültür ve Eğitim Düzeylerinin Yükseltilmesine Yönelik Faaliyetler ve Konuya İlişkin bir Araştırma. [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
Ergene, A. I. & Ernek Alan, G. A. (2022). Görsel Kimlik Açısından İç Mekân Değerlendirmesi ve Tüketiciye Yansıması H&M Mağaza Örneği. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 12(1), 1-19. doi: 10.7456/11201100/001
Erzincan. https://www.erzincan.bel.tr/sayfa/logo adresinden 12 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
Gölcük. https://www.golcuk.bel.tr/default adresinden 13 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
Harran. https://kurumsaliletisim.harran.edu.tr/tr/kurumsal-kimlik/universite-logosu/ adresinden 13 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
İstanbul. https://ibb.istanbul/ibb/basin-materyalleri#logo adresinden 10 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
Linton, R. (1945). The Cultural Background of Personality. The Century Psychology Series, U.S.A.
Logovent.https://logovent.com/blog/learning-from-30-of-the-worlds-most-famous-logos/ adresinden 10 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
Migros. https://www.migroskurumsal.com/ adresinden 13 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
Olins, W. (1990). The Wolff Olins Guide to Corporate Identity. London: The Design Council.
Özpolat, K., & Haşıloğlu, M.F. (2019). “Görsel Kimlik” ve “Marka Tasarımı” Kavramlarına ilişkin Grafik Tasarım Bölümü Öğrencilerinin Metaforik Algıları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(2), 191-201. Doi:10.18069/firatsbed.56126
Sampson, E. (1995). İmaj Faktörü, Çeviren: Hakan İlgün, Rota Yayınları, İstanbul.
Soylu. https://www.mehmeteminsoylu.com/marka-sehir-gaziantepe-yeni-logo/ adresinden 13 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
Sönmez, V.& Alacapinar, F. G. (2011). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Anı Yayınları, Ankara.
Tezcan, M. (1993). Kültür ve Kişilik (Psikolojik Antropoloji), Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fak. Yayını, Ankara.
Togg. https://www.ntv.com.tr/galeri/otomobil/turkiyenin-ilk-yerli-otomobili-toggunvizyon-belli-oldu-renkler-ne-anlama-geiyor, UhTyYYs6Ue87KvpgW8aag/ zOkzY9QPm02xTYLZ9PZVuA adresinden 12 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
Uğur, A. (2020). Belediye Logoları ve Şehir Kimliği: Denizli İli Örneği, Pegem Akademi Yayınları, Ankara. 895-916. Doi: 10.14527/9786257228527
Ülker. https://www.ulker.com.tr/tr/ulker-hakkinda/tarihcemiz adresinden 10 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
Ünal Gerdan, S. (2023). Art Nouveau Akımında Will Henry Bradley İllüstrasyonlarının Grafik Tasarımına Etkisi. Uluslararası İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 8(4), 350-369.
Ürgüp. https://www.urgup.bel.tr/kurumsal/kurumsal-kimlik 10 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
Yenici, M. (2019). Reklam Filmlerinde Kullanılan Küresel ve Yerel Öğeler: 2018 Yılında Türkiye’de Yayınlanan Reklam Filmleri Üzerine Bir Karşılaştırma. [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. (Tez No: 657495).
Williams, R. (1993). Kültür. (S. Aydın, Çev.), Ankara, İmge Yayınları.
